با نگاههایی پرسشگرانه به جهان پیرامون - می توان به گوشه هایی از حقایق و رازهای زیبای هستی دست یافت البته همه اذعان دارند که آدمی در عصرحاضر علیرغم دستیابی به علوم و اکتشافات مختلف هنوز در ابتدای راهی طولانی است هرجا که مسئله کشف اسرار هستی مطرح می شود بزرگی و کوچکی پدیده مورد بررسی چندان مهم نیست شاید تلاش تحقیقاتی یک حشره شناس از لحاظ ارزش و اهمیت از فعالیت یک اخترشناس - کمتر نباشد به همین دلیل حضرت علی ( ع ) در سخنی می فرماید :
مخلوقات خداوند بزرک و کوچک سنگین و سبک نیرومند و ناتوان هریک با نظام دقیق و کامل ما را به آفریننده آنها متوجه می کند.
در ادامه مباحثی که درمورد جلوه های آفرینش داشتیم به شگفتیهای هستی در دنیای جانوران رسیدیم و این هفته به دنبال بیان اسرار زندگی جانوران از حشره ای پرتلاش با شما سخن می گوییم حشره ای که نقش مهمی در طبیعت و همچنین در زندگی انسانها دارد حتما حدس زده اید که منظور ما چیست ؟ بله زنبور عسل این موجود کوچک اما بسیار سودمند.
***اگر ساعاتی در زندگی زنبور عسل این حشره باهوش دقت کنیم دنیای عظیمی مشاهده می کنیم سازمانی وسیع یک زندگی منظم صنعتی دقیق هوش فوق العاده و بالاخره کار و فعالیتی خستگی ناپذیر زنبوران عسل به قانون طبیعت بسیار وفادارند و هیچگاه حاضر نیستند از مرز قانون قدمی فراتر بگذارند اینجاست که حشره شناسان در اینکه این قانون دقیق و کامل ازکجا سرچشمه گرفته و چگونه از سوی زنبور عسل اجرا
می شود حیران مانده اند حال قبل ازاینکه به دنیای پراز شگفتی زنبوران عسل وارد شویم خوب است که به کلامی از قرآن کریم گوش فرا دهیم که به زیبایی از زندگی زنبوران عسل در سوره نحل آیات 68 و 69 چنین می گوید :
پروردگار تو به زنبور عسل وحی ( الهام غریزی ) فرستاد که از کوهها و درختان و داربستهایی که مردم می سازندخانه هایی برگزین سپس از تمام ثمرات تناول کن و راههایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده به راحتی بپیما، از درون شکم آنها نوشیدنی خاصی خارج می شود به رنگهای مختلف که در آن شفای مردم است در این امر نشانه روشنی است برای جمعی که اهل تفکر هستند.
***نخستین ماموریت زنبورهای عسل طبق آیه ای که ذکر شد ماموریت خانه سازی است حتما شما خانه های شش ضلعی زنبوران عسل را دیده اید این خانه ها با ظرافت و مهندسی فوق العاده ای ساخته می شوند خانه هایی که نقشه آن بسیار حساب شده و زوایای آن کاملا دقیق و یکسان است این نوع خانه ها از استحکام خاصی نیز برخوردار است مصالح ساختمانی شهر زنبورها نیز ماده ای بسیار ساده به نام موم است موریس مترلینک دانشمند زیست شناس می گوید : برای ما مشکل است که بدانیم این موم چگونه و به چه ترتیب میان زنبوران عسل تراوش می شود.
***زنبورهای عسل تقسیم کاری جالب و بسیار دقیق و منظم درمیان خود دارند؛
کار ملکه زنبور عسل تخم ریزی است ملکه از لحاظ جثه از زنبوران دیگر درشت تر است و دارای موقعیت مخصوص است برخی از زنبورها مامورند تا درجه حرارت داخل کندو را درحال تعادل نگه دارند برخی از آنها مامور ساخت و مرمت کندو هستند کارگرانی نیز که مسئول نوشیدن شهد گلها هستند از کندو بیرون می روند و هرکدام از نوع مخصوصی از گلها استفاده می کنند.
براستی این همه کارهای حیرت انگیز با این نظام دقیق ازکجا سرچشمه گرفته است ؟ زنبورها برای رسیدن به منطقه گلها گاهی راه خود را نشانه گذاری می کنند و ازطریق پراکندن بوهای مختلف در مسیر راه را چنان مشخص می کنند که کمتر امکان دارد زنبوری سرگردان شود زنبورها شیره گلها را به بعضی از حفره های داخل بدن خود می فرستند و درآنجا که حکم یک کارخانه کوچک مواد شیمیایی دارد شهد گل تغییر و طی تحولات مختلف به عسل تبدیل می شود زنبورها مجددا عسل ساخته شده را از بدن خود بیرون می فرستند رنک عسل برحسب آنکه زنبور بر روی کدام گل یا میوه نشسته و از آن بهره گیری کرده متفاوت است.
***می دانیم که در گلها و گیاهان داروهای حیات بخش نهفته است دانشمندان به این حقیقت رسیده اند که زنبورها به هنگام ساختن عسل آنچنان ماهرانه عمل می کنند که خواص درمانی و دارویی گیاهان کاملا به عسل منتقل میشود و محفوظ می ماند به همین دلیل عسل دارای بسیاری از خواص درمانی گلها و گیاهان روی زمین است عسل فرآورده ای حیات بخش و نیرو دهنده است زود جذب خون می شود و از ایجاد عفونت در معده و روده جلوگیری می کند.
از آنجا که عسل به سرعت وارد مرحله سوخت و ساز بدن می شود می تواند فوری انرژی ایجاد کرده و قوا را ترمیم نماید مواد مصرفی و ویتامینهایی زیادی در عسل وجود دارد در عسل آهن منیزیم پتاسیم به مقدار قابل توجهی موجود است و ویتامینهای آ ب ت و کا نیز در این ماده مفید یافت می شود عسل هرگز فاسد نمی شود برخی از کارشناسان توصیه می کنند که عسل را نباید درظرفهای فلزی ذخیره کرد و جالب این است که قرآن هنگامیکه از زنبوران عسل سخن می گوید از خانه آنها تنها در سنگها و چوبها یاد می کند.
***سخن درمورد زنبور عسل بسیار است و شاید بتوان چند برنامه را به زندگی این موجود اسرار آمیز اختصاص داد اما به چند نکته دیگر از زندگی این حشره مفید بسنده می کنیم کار و فعالیت در نظر زنبورهای عسل بسیار مهم است آنها چنان کار می کنند که هیچ چیز نمی تواند جلوی فعالیت خستگی ناپذیر آنها را بگیرد بطور مسلم گرسنگی و نیاز - آنها را مجبور به کار نمی کند دو یا سه گل برای تغذیه شبانه روز این حشره قانع کافی است و در ظرف یک ساعت می تواند آذوقه چند هفته را از سیصد گل تهیه کند به همین دلیل باید گفت عشق به کار و فعالیت آنها را وادار به تحرک می کند و در سایه این فعالیت است که موجودات دیگر از دسترنج آن بهره مند می شوند بطوریکه از یک کندو شاید بتوان تا چهل کیلو عسل تهیه کرد .
خدمتی که زنبور عسل برای محیط زیست و انسان انجام می دهد به همین ختم نمی شود زیرا نقش این موجود کوچک در دستگاه عظیم آفرینش بیش از اینها است چنانچه یکی از خدمات این حشره گرده افشانی و تکثیر گیاهان است زنبور عسل بیش از حشرات دیگر عامل نقل و انتقال گرده گلهاست کشاورزان و باغداران با تجربه - همیشه در گوشه و کنار کشتزار و باغ خود چند کندو از زنبور عسل دارند تا آنان را در کار گرده افشانی گلها و گیاهان یاری دهند تحقیقات زیست شناسان بیانگر آن است که اگر زنبور عسل از بین برود هزاران نوع از گیاهان و گلها و میوه ها از بین خواهند رفت.
***موضوع جالب دیگر در زندگی زنبوران عسل این است که آنها نسبت به نظافت
و پاکیزگی بسیار حساس هستند بطوریکه هیچگاه روی نقاط آلوده و کثیف نمی نشینند اگر یکی از آنها روی نقطه آلوده ای نشسته باشد وقتی که بخواهد وارد کندو شود زنبورهای محافظ از ورود آن جلوگیری می کنند و در مواردی زنبور آلوده را با خشونت می کشند به همین جهت دسته ای از زنبورهای کارگر ماموریت پاکیزگی کندو را برعهده دارند.
***با سختی از امام صادق (ع) درمورد زندگی اسرارآمیز زنبور عسل گفتار خود را به پایان می بریم :
در زنبور عسل دقت کنید و در زندگی اجتماعی آن فکر کنید اگر در بدست آوردن ذخایر غذایی و ساختن خانه شش گوشه منظم و اعمال حیرت انگیز این حیوان درست دقت کنید موضوع بسیار جالبی خواهید دید نتایج فعالیت این حشره بسیار گرانبها حیرت انگیز است و عجیب تر اینکه موجودی که این همه عجائب را انجام می دهد حیوانی است که حتی نمی تواند به وجود و موقعیت خود پی ببرد تا چه رسد به نتایج این اعمال شگفت انگیز این خود دلیلی است روشن که اینها همه به الهام خداوند دانا و تواناست و این حشره فعال مسخر قدرت لایزال الهی است.
